داریوش شایگان،فیلسوف و نویسنده ای که از نعمت بودنش در فضای علمی علوم انسانی محروم شدیم.یکی از آثار ایشان که بر محوریت گذار جامعه از سنت به مدرنیته با مدخلیت هویت مورد توجه جامعه‌شناسی قرارگرفت ،کتاب افسون زدگی ,هویت چهل تکه وتفکر سیار با ترجمه فاطمه ولیانی، است.شایگان در این کتاب با اعلام افسون زدگی جدید سعی در افشاگری آیینه تمام نمای عصری داشت که در آن زندگی می کنیم.
عصر مدرنیته.
عصری سرشار از گسست ها،تعدد انتخاب ها،بی ریشگی ها،سردرگمی ها و پریشانه زیستن.
مدرنیسم با خردورزی ،اندیشه سالاری و عقلانیت خوش جلوه‌گری نمود و آیین و‌کیش های سنتی را از حالت تقدس برون آورد و افسون جدید ی را تقدیم بشریت نمود.
افسون تکنیک زده گی،مجازی سازی و جهان عاری از معنویات و رؤح.
تکنولوژی در عصر مدرن در خدمت انواع ایدیولوژی ها از کاپیتالیستم گرفته تا لیبرالیسم و نئولیبرالیسم بامنطق بازار دال بر سرمایه باپوشش فریبکارانه ی حقوق بشر و دموکراسی،فقر ،جنگ و خشونت را ارزانی داشت.
افسون پول زده گی،بیماری دیگر این عصر است.پول قدرت متافیزیکی پیدا کرده و در حد الوهیت پرستیدنی ،بطوریکه این خدایگان مدرن قادر است زاهدان دینی و منادیان اخلاق را نیز به ورطه ی تسلیم و وسوسه کشاند و از آنان هویتی جدید را شکل دهی کند .کم نیستند پیشانی به مهر زده ها وتسبیح گویان دینی جامعه ما که به سهامداران بورس و سهام تبدیل شد ند.
همه چیز در دنیای افسون زده،در حد کالایی شدن تنزل پیدا کرده است و ماحصل انسانی است بامسخ شدگی بیمار گونه.
افسون حزب زده گی و تسلط بر قدرت ی نیز به آسانی قابل توجه است.آنانی که بی تعقل و فکرت ،به ابزار و آلات دست رهبران خود خوانده برای صعود از نردبان قدرت شدند توأم با مغزهای دستکاری شده و مصنوعی.مغزهایی که فقط در محفظه های حزبی قابلیت رمزگشایی دارند.
علم نیز در عصر مدرنیته، دچار افسون شده است.کالایی شدن علم و سیطره علم بورژوایی مدرن با سیطره جبری باور هایش دال بر یک ایدئولوژی، یک آیین .
دنیای فاقد روح اخلاقی و معنویت حاصل از مدرنیته با افسون مصرف در بازتولید نیازهای کاذب و نمایشی ساختن زندگی متظاهرانه باعث سقوط ارزش های فرامادی و انسانی گردیده است.
رشد پر شتاب گرایش به صنعت توده ای هنر نیز دغدغه برانگیز است,هنر ازاصالت و محتوا عاری شده و این سطح از ابتذال حتی به صحنه ی تئاتر هم سرایت کرده است،تئاتر بعنوان یک انتخاب قرار بود که فرهیخته بماند و ناگاه با ورود سرمایه و سرمایه داری لمپن ها تغییر مسیر داد و به یمن وجود شبه ستاره های سینمایی،تلویزیونی با شهرتی کاذب که ماحصل تقدیر رسانه ای بود عاری ازاصالت هنری شد.از موسیقی حرفی نزنیم که اه و فغان در پی دارد.
افسون اتوریته ی رسانه ها و دنیای وانموده های عاری از حقیقت با بزرگنمایی های عامه پسند.
افسونی به عنوانزندگی نوین جنسی» و گسترش ولنگاری جنسی از نوع بورژوایی با یک فرم زیستن غیر قابل تحمل با مرکزیت بدن های قربانی» .به باور فوکویی،بدن درگیر حوزه ی ی شده است و تحت فشار ها با انواع نشانه گذاری ها که تمامی نشانه ها ی حاکی از روابط سلطه وقدرت ،سعی در خود جلوه گری دارند.بدنسازی ،تتو،سوراخ کردن گوش و بینی و آویزان کردن زیورآلات ،خالکوبی ها،ساکشن ها نمونه های اعمال قدرت بر بدن هستند جهت لذت جویی آنی بر بی واسطه ترین مایملک و دارایی
افسون زده های جدید در قالب کسب هویت در دنیای مجازی هم وضعیتی آشوبناک ایجاد کرده اند.انسان هابی با توده ای از عقده های فرویدی در دنیایی که میل به خود_بزرگ بینی و دیگر بودگی راتجسم می بخشد،با دغدغه ای به ناملایک شدن» به ابژه تبدیل گشته و سعی در ساختن خود کاذب » و نمایشی مورد سلیقه ی دیگری دارند.
انسان این عصر با جنون تکنیک زده گی در حال بازتولید خشونت فیزیکی و نمادین است.ماکس شلر در کتاب کین توزی»می گوید: مدرنیته نوعی ساخت عاطفی و احساسی خاصی را ایجاد می کند که در شکل گیری کین توزی» بی اثر نبوده،(۱) زیرا که کین توزی از مقایسه خود با دیگری و احساس محرومیت نسبی حاصل می شود.مقایسه کردن و رقابت به عنوان امری هستی شناسانه احساس تحقیر و خشونت نمادین انسان مدرن را شکل می دهد.
و ما انسان ها ی افسون زده نه تنها در رابطه با همنوعان خویش به بن بست رسیده ایم،بلکه با طبیعت هم خصمانه رفتار می کنیم
این درماندگی و استیصال زجرآور شده است و رهایی آرزویی محال.
خواندن این کتاب به دانشجویان رشته جامعه شناسی توصیه می شود.
منابع:
۱_ شلر،ماکس،کین توزی،ترجمه جواد گنجی و صالح نجفی، نشر ثالث.
,افسون ,ها ,های ,ی ,زده , ,شده است ,است و ,در عصر ,بینی و
درباره این سایت